Noodzaak van aanvullende steun voor musea wordt steeds duidelijker

Door: Museumcontact

Vorige week hebben we jullie opgeroepen de enquête in te vullen over de gevolgen van corona voor je museum. Het liep storm. Grote dank! Zo’n 300 musea hebben de vragenlijst volledig ingevuld. We zijn nu bezig met de analyse. Daarop vooruitlopend hebben we onze inzet voor coulance maatregelen en aanvullende steun bepaald. De belangrijkste 10 onderwerpen vind je onderstaand. De Museumvereniging werkt hierbij nauw samen met andere belangenbehartigers én met OCW opdat álle musea – ongeacht grootte, vestigingsplaats of wijze van financiering – de eerste drie maanden kunnen overbruggen.

Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW). De NOW kan een groot, positief effect hebben en voorzien in liquiditeit, beperking van schade en werkgelegenheid indien:

• de omzet wordt bepaald zonder subsidies van overheden en cultuurfondsen van rijk en gemeenten. Anders gezegd: dat de NOW dus uitgaat van eigen (publieks)inkomsten. ​Hierover is op moment van schrijven, 24 maart, nog geen duidelijkheid.
• de hoogte van de NOW (maximaal 90 procent van de kosten voor werknemers)wordt gebaseerd op de loonsom inclusief vakantietoeslagen, eindejaarsuitkeringen en pensioenpremies (werkgevers- en werknemersdeel). Dat bepleiten ook de AWVN, de Stichting van de Arbeid,  de Pensioenfederatie, het Verbond van Verzekeraars.
• ook alle tijdelijke contracten meegerekend mogen worden, ongeacht een vaststaande arbeidsduur – dus ook nuluren- en oproepcontracten.

Inmiddels (24 maart 2020) is bevestigd dat B3-instellingen, eigenrisicodragers WW, ervan gebruik kunnen maken zonder negatieve consequenties op langere termijn. Door dringende verzoeken om verruiming van omzet, loonkosten en arbeidscontracten te honoreren, kunnen musea naar verwachting voor alle 12.000 betaalde werkenden een beroep doen op NOW en hun werkgelegenheid behouden.

Het besluit bijstandverlening zelfstandigen lijkt nauwelijks soelaas te bieden voor hen die vanuit huis werken zoals copywriters, vertalers, restauratoren en (tentoonstellings)ontwerpers. Maar zelfstandigen lopen ook het risico dat ze in 2020 niet voldoen aan het urencriterium (van belang voor de zelfstandigenaftrek in de inkomstenbelasting). Onder andere de Kunstenbond maakt zich hier in overleg met OCW en SZW sterk voor; de Museumvereniging onderschrijft dit van harte.

Noodloket: komt de gift van euro 4.000 voor de eerste nood bij ondernemers die hun omzet door corona geheel of grotendeels zien verdwijnen ook beschikbaar voor musea, museumwinkels en -horeca? Dit is nog niet duidelijk besloten. Zo’n gift kan musea wel echt helpen, in het bijzonder de kleinere, die belangrijk zijn voor cultureel aanbod in elke regio.

Uitstel van betaling door de Belastingdienst van omzetbelasting en loonheffing draagt -zij het bij de meeste musea in bescheiden mate – bij aan meer liquiditeit. Dat geldt eveneens voor belastingen van gemeenten en waterschappen. Ook het uitstel voor betalen van pensioenpremies dat door de Stichting van de Arbeid, Pensioenfederatie en Verbond van Verzekeraars afgesproken is, helpt.

Versnelde bevoorschotting en laten vervallen prestatieafspraken voor 2020 is inmiddels toegezegd door subsidiërende overheden en (private) fondsen.

Uitstel van inning door rijk en gemeenten van de huur voor zover musea en/of depots gehuisvest zijn in panden in hun eigendom. Wordt nog aan gewerkt.

Steunmaatregelen zijn ook nodig waar het gaat om blockbusters, biënnales en bruiklenen van en naar het buitenland. Wat betreft de blockbusters en biënnales denken we aan een oplossing naar analogie van het inmiddels verruimde slechtweerfonds van het Fonds Podiumkunsten, of aan een garantieregeling. Op de bruiklenen komen we nog terug zodra vanuit musea meer concrete voorbeelden beschikbaar zijn.

Beveiligers worden weliswaar niet aangemerkt als cruciale beroepsgroep, behalve als het nodig is om ‘cruciale processen’ te beschermen. En daar vallen musea onder, mede door de collectiezorg zoals benoemd in de Erfgoedwet. Dat geldt ook voor installateurs van klimaat- en beveiligingsinstallaties en collectiebeheerders en arthandlers op het moment dat de collectie uit het museum moet. Op nationaal niveau is de basis dus op orde maar bij een lockdown zal iedere gemeente de individuele medewerker een ontheffing moeten verlenen. Ook dit heeft de Museumvereniging via OCW onder de aandacht van de gemeenten gebracht. Tip: informeer alvast bij je eigen gemeente hoe zij zich voorbereiden op een lockdown en het verlenen ontheffingen.

Dank aan de minister van OCW om op te roepen om geen geld terug te vragen voor reeds betaalde entreebewijzen. Dit raakt namelijk ook aan de Museumkaart. Maar er is meer nodig – OCW overlegt met EZK over aanpassing of ontheffing van het consumentenrecht. Het zou helpen als gezien de crisis, ook de Autoriteit Consument en Markt zich coöperatief opstelt en op Consuwijzer, op zou roepen om niet of niet meteen geld terug te eisen. Lees bijvoorbeeld dit artikel van Radar(AVROTROS) waar ook de Museumkaart aan bod komt.

Ook voor de 28.000 vrijwilligers van musea is de impact van de tijdelijke sluiting groot. Musea kunnen niet zonder hun vrijwillige doch niet vrijblijvende inzet. Velen van hen behoren tot de risicogroep voor het coronavirus. We hebben het kabinet verzocht op enig moment hieraan in warme woorden aandacht te besteden.