Vlasbewerkingsmuseum It Braakhok

Aan de Foeke Sjoerdsstrjitte, dichtbij de Nederlands Hervormde kerk van Ee, bevindt zich het enige vlasbewerkingsmuseum van Nederland, genaamd ‘It Braakhok’. In dit museum werd tot 1900 op traditionele wijze vlas tot linnen bewerkt.

Vlas is een eenjarige kruidachtige plant die een hoogte van 60-100 cm kan bereiken. De lengte van de plant is belangrijk, omdat dit tevens de lengte van de vezel is. De plant bloeit met witte of lichtblauwe bloemen. Na de bloei blijven de zaaddozen over. Tegen de tijd dat deze rijp zijn, wordt het vlas geoogst. Dit gebeurt met de hand. De plant wordt met wortel en al uit de grond getrokken om de vezels zo lang mogelijk te houden. Als het vlas droog is, kan het ‘gerepeld’ worden, waardoor de zaaddozen en het blad worden verwijderd. Daarna volgt het rotten. Dit is een gistingsproces waardoor de zachtere delen van de plant vergaan. Om de vezels van de resterende plantedelen te scheiden, wordt de vlasstengel gekneusd en gebroken; het zogenaamde ‘braken’. Een hekelmachine zorgt er vervolgens voor dat het vlas zacht en glanzend wordt.

Tenslotte kan het vlas gesponnen en geweven worden tot linnen en kan het verwerkt worden tot huishoudelijk linnen en kleding. Van de restanten wordt touw gemaakt. Linnen is een uniek natuurprodukt, het verkleurt niet en is vormvast. In vroeger jaren geschiedde de vlasbewerking in de wintermaanden, zodat er dan ook werk aan de winkel was als het werk op het land stil lag. Dat gebeurde niet alleen in de ‘braakhokken’, maar ook thuis als broodnodige bijverdienste.

In museum ‘It Braakhok’ tonen de oudere inwoners van Ee u hoe de antieke gereedschappen gehanteerd werden, waaronder repelbanken, beukers, gaffels en een oude weegschaal. In oude boerenkostuums worden in het museum speciale rondleidingen gegeven, doorspekt met fraaie anekdotes van de vrijwilligers, die een bezoek aan het vlasbewerkingsmuseum tot een waar feest maken. De bezoeker wordt meegenomen langs de diverse bewerkingsstadia van het vlas tot linnen.